شاید هیچ فرصتى براى یک محاسبه همه جانبه و خانه‏تکانى اساسى و بازنگرى در خود و جامعه، مناسبتر از «ماه رمضان» نباشد.

در شب‌ها و روزهاى این ماه خدایى، هم مجالى براى بازپرورى روح و جان است، هم فرصتى براى رسیدگى به محرومان و مستمندان و همدردى با دردمندان، هم موقعیّتى براى تقرّب به خدا و تقویت روحیّه معنوى و از خود رها شدن و به خدا پیوستن

از رمضان چه انتظارى است؟

و از روزه‏داران چه انتظارى؟

یکى از تکالیفمان در این ماه، رسیدگى به «خود» است، گشودن حسابى براى «محاسبه نفس»، رسیدگى به نیک و بدها، خیر و شرّها، ثواب‌ها و عصیان‌ها و حسنات و سیّئات خویش.

«توبه»، راهى است، گشوده پیش پاى خاکیانِ گناه‏آلود، تا جان خویش را به پاکى برسانند و افلاکى شوند و رضاى خداى توبه‏پذیر را فراهم آورند، پنجره‏اى است باز شده به رویمان، جهت نگاه کردن به آستان مغفرتِ خداى غفّار.

راستى ... از کجا مى‏توان میزان «خلوص» و «بندگى» را شناخت؟

عبادت‌ها و تهذیب‌هاى این ماه، وسیله‏اى براى «خودشناسى» و «خداخواهى» است. شب‌هاى «قدر»، اوجِ این معرفت متعالى و فیض سرشار الهى است، تا چه کس بهره گیرد، و چه کس تهیدست از این ضیافتخانه باز گردد!

بانوى بزرگوار اسلام، حضرت زهرا سلام الله علیها فرمود: «یک روزه‏دار، از روزه‏اش چه بهره‏اى مى‏برد و به چه کارش مى‏آید، اگر زبان و گوش و چشم و اندامش را «نگهبان» نباشد؟»

جلوه دیگر رمضان، در ارتباط با «مردم» است.

کسى غمخوارى رنجدیدگان محروم را دارد که رنج و حرمان را بشناسد و گرسنگى و نیاز را لمس کرده باشد. در روایات، از جمله حکمت‌هاى روزه، این به شمار آمده که با چشیدن رنج گرسنگى و تشنگى، به یاد گرسنگان بیفتیم، تا ثروتمندان به مستمندان ترّحم کنند و مرّفهان برخوردار، به یاد محرومان نیازمند بیفتند.

روزه‏دار، زکات بدنش را مى‏پردازد،

درد گرسنگان را حس مى‏کند،

با نیازمندان همدردى و همدلى دارد،

اگر در طول سال، معناى «گرسنگى» را نمى‏داند، به برکت روزه، این مفهوم برایش عینیّت مى‏یابد و اگر توفیق یابد و شیطان بگذارد وحرص و آز امان دهد، به فقرا و بینوایان اطعام و افطارى مى‏دهد، غذاى گرم به خانواده‏هاى بى‏بضاعت، اما آبرومند مى‏فرستد و لبخند شادى بر چهره کودکان چشم‏انتظار تفقّد و دلجویى مى‏نشاند ... که اگر توفیق الهى نباشد، از این خدمت به همنوع، محروم مى‏ماند.

رمضان به خانه‏ها «بهار» مى‏آورد ... بهار معنویت و صفا.

سحرخیزى براى سحرى‏ خوردن و مناجات و نیّت روزه و نماز صبح اول وقت، از برکات این ماه است.

گرم شدن کانون مساجد و محافل دینى و اتصال قوی‌تر «خانه ـ مسجد» و انس بیشتر کودکان و جوانان با خانه خدا و نماز جماعت، برکت دیگرى است.

آهنگ قرآن و دعا، خانه‏ها را نورانى مى‏کند.

رابطه عاطفى میان اعضاى خانواده، بر محور «بندگى خدا» تقویت مى‏شود.

«صله رحم»، افزایش مى‏یابد و دل‌ها به هم نزدیک‌تر مى‏گردد.